Psikoterapi, nerede ve ne zaman

Psikoterapi hastalıkların ve kişilik yapılarının bir uzmanla konuşma iletişimi içinde iyileştirilmesine verilen addır. Psikoterapi yardımı alması için kişinin "hasta" olması yeterlidir. Yalnız ruhsal değil, bedensel sorunlara bağlı ruhsal sorunların da psikoterapi içinde iyileşmesi ve yaşam kalitelerinin artması olasıdır. Ilaçlı tedavilerde bile psikoterapi ilacın etkisini % 50 oranında arttırır. Ayrıca psikiyatride ve hatta bedensel hastalıklarda kullanılan ilaçların bile % 50 telkinle etkisini gösterdiği varsayılırsa psikoterapilerin önemi daha iyi anlaşılabilir.



Psikoterapi hangi hastalık ya da sorunlarda uygulanabilir?

Hemen hemen ruhsal hastalıkların tümünde uygulanabilir: örneğin fobiler, anksiyete hastalıkları, takıntı nevrozları, depresyonlar, şizofreniler, cinsel sorunlar, uyku bozuklukları, yeme bozuklukları vb. Hastanın bir beyin hasarı , ya da bunaması veya mental geriliği olmadığı sürece her hastalık yararlanabilir. Beden hastalığı ya da hastalıkları nedeniyle ruhsal sorunlar yaşayanlar.

Örneğin, kanser, diyaliz hastaları, kronik bedensel hastalıklar gibi. Durumsal sorunlar: örneğin, evlilik ve aile sorunları, yas ve yasa bağlı sorunlar, fiziksel ve ruhsal örselenmelere bağlı sorunlar (doğal felaketler, işkenceye maruz kalma, tecavüze uğrama vb) , sosyal ve ekonomik koşullara bağlı ruhsal sorunlar (iflaslar, göçler, savaşlar vb). Kişilik yapılanmalarına bağlı hastalıklar: narsisistik nevrozlar, sınır durumlar (borderline), nevrotik yapılanmalar, depresif kişilikler, kaçıngan kişilikler, bağımlı kişilikler gibi.

Kaç tür psikoterapi vardır?



--Uygulama şekline gore:

1) Bireysel:

2) Grup psikoterapileri.

Bireysel psikoterapilerde terapist ve hasta birebir iletişim içindedirler. Grup psikoterapilerinde benzer sorunları olan ya da olmayan farklı yaşlardan ve cinslerden sekiz-oniki kişi toplanarak etkileşim ağırlıklı bir tedavi grubu oluştururlar. Bir ya da iki terapistleri olur. Genellikle haftada bir, bir buçuk saatlik seanslar şeklinde yürür.

--Uygulama biçimine gore:

1) uzun süreli analitik psikoterapiler: daha çok kişilik ve gelişim sorunları ile ilgili olarak uygulanır. Haftada bir ya da iki kez elli dakika ya da birer saatlik seanslar şeklinde yürür. Çocukluktan bugüne ve geleceğe uzanan anılar, duygular, tasarımlar, rüyalar gibi çözümlenmeye hazır malzemelerin seans içinde yaşanması ve anlaşılır hale gelmesine yönelik yıl ve yılları bulan bir çalışmadır.

2) kısa süreli psikoterapiler: ağırlıklı olarak bir durum ve bu duruma bağlı sorunların çozümünde uygulanır. Örneğin, eşler arası cinsel sorunlar gibi. Ya da bir depresyonun tedavisi süresinde sınırlı olarak.

3) davranışçı-bilişsel psikoterapiler: sorunların derinliklerine girmeksizin bilgilendirmek ve yeni davranışlar edinmekle ilgili bir dizi ödev ve görevin yapılması ve gözden geçirilmesi ilkesine dayanır. Örneğin, sokağa çıkma korkusu olan bir hastanın iyileştirilmesi, ya da eşya çalma hastalığının tedavisinde, yeme bozukluklarının tedavilerinde, takıntılı düşünce ve davranışların tedavilerinde olduğu gibi. Çünkü insanlar bir çok davranışlarında olduğu gibi hastalıklı davranışlarında da yineleyen otomatik davranış biçimlerini tekrarlarlar. Tedavilerde bu tekrarlamaların anlamları gösterilir ve yinelenmemesi için bazı ev ödevleri verilerek yeni yaşantılar, yeni duygular ve yeni davranış modelleri edinilmesi sağlanır.

4) destek psikoterapileri: genellikle yaşanan ve yaşanmış bir duruma karşı kişinin bu sorunla baş edebilmesi için benlik gücüne uygun destek ve telkinlere dayanan bir tedavi şeklidir. Bu tür terapinin içinde danışmanlık, yol gösterme ve uyuma yönelik tavsiye ve telkinlerde bulunma önemli bir yer alır. Ayrıca gevşeme egzersizleri, hipnoz ve meditasyon gibi teknikler de kullanılabilir.

Psikoterapi nasıl başlar?

Psikoterapi kişinin bilinçli ya da bilinçsiz olarak sorunu nedeniyle bir psikiyatri uzmanına başvurmasıyla başlar. Eğer o uzman aynı zamanda bir terapist ise hastasına böyle bir seçeneğin olduğunu söyler ve hasta tarafından da uygun görülürse bir "anlaşma" yapılır. Hangi tür psikoterapi nasıl ve ne sıklıkla ve hangi ücretle uygulanacaktır? Bu konularda anlaşma sağlanırsa terapi başlatılır. Eğer uzman doktor terapist değilse kendisini bir terapiste yönlendirebilir.

Kimler psikoterapist olabilirler?

Psikoterapi eğitimi bir üst uzmanlık alanıdır. Psikiyatri eğitiminden sonra dört yıl kadar süren bir eğitimi vardır. Henüz bizim ülkemizde bu konu yasallaşmadıysa da yakında yasallaşması olasıdır. Bu nedenle terapistinizi seçerken onun almış olduğu eğitime önem vermenizi ve araştırmanızı öneririm.

Psikologlar terapist olabilirler mi?

Evet olabilirler. Ancak psikoloji eğitimi hastalıkları kapsamadığı için bu eğitimi alacak kişinin once "klinik psikolog" olması ve ondan sonra dört yıl psikoterapi eğitimi alması gerekmektedir. Yani her psikolog psikoterapi yapamaz, her psikiyatri uzmanının da psikoterapist olamayacağı gibi.

Her psikoterapi uygulaması başarıyla sonuçlanır mı?

Tabii ki hayır. Her tedavide olduğu gibi iyileşme bir çok bileşenin bir araya gelmesine bağlıdır. Hastanın ve hastalığın durumu, terapistin yeterliliği, hasta ve terapist arasındaki uyumun sağlanması ve en önemlisi terapiste olan güven duygusunun gelişmesi. Örneğin bazı kişilik hastalıklarında güven duygusu hem çok zor ve güç gelişirken, terapistin de bu engelleri aşmada yetenekli ve deneyimli olması önemlidir. Çok genel bir yüzdeleme yapmak gerekirse psikoterapilerden yararlanma oranının % 70-90 arasında değiştiği söylenebiir. Iyi ve koşullara uygun başlatılmamamış ve iyi seçilmemiş bir hastada bu oran doğal olarak çok daha aşağılara inebilir.

0 yorum:

Yorum Gönder